زردچوبه از محبوب‌ترین ادویه‌ها و طعم دهنده‌ها در سراسر جهان است و در برخی از کشورها مانند هند از آن به عنوان یک گیاه دارویی یاد می‌کنند. در واقع این ادویه تنها برای رنگ‌دهی و طعم‌دهی به غذا استفاده نمی‌شود، بلکه به دلیل وجود ماده فعال کورکومین دارای خواص دارویی بی‌نظیری هستند و می‌توانند در درمان بیماری‌ها و حفظ سلامتی بدن بسیار موثر باشند. خواص زردچوبه بسیار شگفت‌انگیز و بی‌نظیر است. با دانستن این خواص حتما آن را در سبد خرید خود قرار خواهید داد.
معرفی گیاه زردچوبه
پیش از آنکه به بررسی خواص زردچوبه بپردازیم بهتر است که این گیاه را بیشتر ارزیابی کنیم. گیاه زردچوبه به انگلیسی turmeric بوده و از گیاهان خانواده زنجبیل است که ریشه زردرنگی دارد. این گیاه دارای یک و نیم متر طول است و ساقه‌های متورمی دارد و گل‌هایی شبیه سنبل می‌دهد. گل‌های این گیاه رنگی سبز مایل به زرد دارند و بیشتر در مناطق گرمسیری مانند ایران، هند و تایلند شاهد رشد زردچوبه هستیم.
زردچوبه ترکیبات مختلفی دارد، اما ماده فعال اصلی آن کورکومین است که خواص بی‌نظیری مانند خاصیت ضد التهابی، ضد باکتریایی و ضد اکسیدانی دارد. از ترکیبات موثره موجود در زردچوبه می‌توان به اسیدهای والرینیک، کاپریلیک، سابی نیل، فلاندرن، برونئول و تورمرول اشاره نمود.
در زمان‌های قدیم از زردچوبه به عنوان یک ادویه و رنگ‌دهنده به غذاها استفاده می‌کردند. اما با تحقیقات صورت گرفته و پی بردن به خواص دارویی وسلامتی آن امروزه شاهد استفاده از آن در محصولات دارویی و بهداشتی هستیم و به شکل پودر، عصاره، کپسول و یا به عنوان ادویه می‌توان از خواص آن بهره گرفت. از جمله خواص بی‌نظیر گیاه زردچوبه می‌توان به بهبود عملکرد گوارش، کاهش التهابات مفصلی، تقویت سیستم ایمنی بدن، حفظ سلامت مغز و قلب، کاهش ریسک ابتلا به برخی بیماری‌ها و… اشاره کرد.
مهم ترین خواص درمانی زردچوبه
ادویه زرچوبه تنها در کاهش وزن موثر نیست، بلکه خواص بی‌نظیری برای سلامتی بدن دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
خواص زردچوبه برای کبد
زردچوبه علاوه بر لاغری می‌تواند به عنوان یک سم زدا نیز برای بدن و مخصوصا کبد عمل کند. این ادویه موجب پاکسازی و تقویت کبد می‌شود. در واقع کورکومینی که در زردچوبه وجود دارد کیسه صفرا را برای تولید صفرا تحریک می‌کند و به تجزیه چربی‌ها می‌پردازد؛ همچنین آسیب‌های کبدی ناشی از دارو را از بین می‌برد و از بروز آن‌ها جلوگیری می‌کند. زردچوبه و کبد چرب دارای رابطه بسیار خوبی با یکدیگر هستند، به طوری‌که با مصرف مرتب شیر زردچوبه می‌توانید بیماری کبد چرب را کنترل کنید و از بین ببرید.
این ادویه ارزشمند در کاهش مشکلات گوارشی مثل اسهال، سوء هاضمه، اسهال، مقابله با باکتری هلیکوباکتر پیلوری، عامل اصلی زخم معده و التهاب گوارشی بسیار موثر است. بنابراین با خوردن زردچوبه ناشتا برای کبد چرب می‌توانید به دلیل مواد موثره‌ای که در این ادویه وجود دارد، وضعیت سلامتی بدن و به ویژه کبد چرب را خیلی بهبود بخشید.
خواص زردچوبه برای گردش خون
از دیگر خواص زردچوبه می‌توان به بهبود گردش خون اشاره نمود. این ادویه سرشار از آنتی اکسیدان است و می‌تواند تاثیر بسزایی در خنثی سازی رادیکال‌های آزاد در بدن داشته باشد و خطر ابتلا به خیلی از بیماری‌ها را کاهش می‌دهد. زردچوبه به عنوان یک تصفیه‌کننده خون عمل می‌کند و در بهبود گردش خون و تحریک سیستم لنفاوی خیلی موثر است. از این‌رو می‌تواند به سم‌زدایی کبد نیز خیلی کمک کند.
خواص زردچوبه برای افسردگی
مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهد که یکی از خواص زردچوبه در درمان افسردگی است. این ادویه دارای مقادیر قابل توجهی کورکومین است و می‌تواند تاثیر بسزایی در درمان افسردگی داشته باشد. در واقع کورکومینی که در این ادویه وجود دارد موجب تحریک دوپامین مغز و ترشح سروتونین شده و در درمان افسردگی خیلی مفید است. لذا توصیه می‌کنیم افرادی که درگیر افسردگی هستند حتما استفاده از زردچوبه را در برنامه غذایی خود قرار دهند.
خواص زردچوبه در پیشگیری از پیری
همانطور که استفاده از زردچوبه در پیشگیری از بیماری‌های قلبی، سرطان، آلزایمر و … بسیار موثر است، در افزایش طول عمر و پیشگیری از پیری نیز می‌تواند تاثیرات بی‌نظیری داشته باشد. به همین دلیل استفاده از مکمل‌های غذایی حاوی کورکومین در بسیاری از کشورها دارای طرفداران بسیاری است.
خواص زردچوبه برای درمان بیماری های التهابی
از دیگر خواص زردچوبه می‌توان به اثر آن در کاهش التهابات بدن و تسکین علائم بیماری‌های التهابی اشاره کرد. کورکومین موجود در زردچوبه دارای خاصیت ضد التهابی بسیار قوی است و می‌تواند در تنظیم سیستم ایمنی بدن خیلی موثر باشد. این ماده همچنین در کاهش التهابات و بیماری‌های التهابی مثل آسم، آرتریت روماتوئید، آلزایمر، اپتیک نوریتیس و برونشیت مزمن بسیار نقش دارد. علاوه بر این مصرف زردچوبه موجب کاهش علائم و عوارض بیماری التهابی روده‌ها می‌شود و عوارضی مثل درد شکم، اسهال و خونریزی را خیلی کمتر می‌کند.
خواص زردچوبه برای تقویت حافظه و آلزایمر
زردچوبه همچنین موجب افزایش هورمون‌های نوروتروفیک مشتق از مغز یا بالا رفتن سطح BDNF می‌شود. از این‌رو می‌توان به تقویت توانایی‌های ذهنی، حافظه و عملکرد سالم مغز کمک کند. با مصرف میزان مناسب زردچوبه در روز می‌توان از بروز بیماری هایی مانند آلزایمر پیشگیری نمود. در واقع کورکومینی که در زردچوبه وجود دارد با پاکسازی پلاک‌های آمیلوئید که در آلزایمر انباشته می‌شوند موجب بهبود حافظه و تمرکز در بزرگسالان می‌شود و از زوال عقل جلوگیری می‌کند.
خواص زردچوبه برای تقوییت سیستم ایمنی بدن
زردچوبه به دلیل ترکیبات کورکومینی که دارد موجب تقویت فعالیت سلول‌های دفاعی بدن و حفظ سیستم ایمنی بدن می‌گردد. این ادویه دارای خواص ضد ویروسی، ضد باکتریایی، ضد قارچی است و به خوبی از بدن در برابر انواع عفونت‌ها محافظت می‌کند. از این‌رو با مصرف منظم زردچوبه در نوشیدنی‌هایی مانند شیر زردچوبه و غذاهای مختلف می‌توانید از بروز سرماخوردگی و آنفولانزا پیشگیری کنید.
خواص زردچوبه در درمان مشکلات پوستی
با مصرف زردچوبه می‌توانید مشکلات پوستی خود را به میزان قابل توجهی کاهش دهید و شاهد زیبایی و شفافیت آن باشید. این ادویه فوق‌العاده در رفع جوش‌های صورت، رفع آکنه و چین و چروک پوست نیز بسیار موثر است. زردچوبه دلیل خواص ضد التهابی، ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی که دارد به خوبی زخم‌ها را التیام می‌بخشد، از بروز جوش و آکنه جلوگیری می‌کند، اسکارها را کاهش می‌دهد، با پسوریازیس و اگزما مبارزه می‌کند و با رفع حلقه‌های تیره پوست، پوستی درخشان و شاداب را برای شما به ارمغان می‌آورد.
خواص زردچوبه برای قاعدگی
از خواص شیر زردچوبه برای پریود شدن نیز نمی‌توان غافل شد. این نوشیدنی گرم دارای خاصیت ضداسپاسم فوق‌العاده‌ای است و می‌تواند به خوبی درد و انقباضات قاعدگی را به خوبی تسکین دهد و در تنظیم قاعدگی کمک کند. از این رو زنان باردار می‌توانند برای داشتن زایمان راحت، بهبود شیردهی، بهبود پس از زایمان و کوچک شدن تخمدان از شیر زردچوبه استفاده کنند.
خواص زردچوبه برای تیروئید کم کار
این ادویه بی‌نظیر همچنین به دلیل ترکیبات موثره‌ای که دارد می‌تواند در بهبود عملکرد تیروئید بسیار موثر باشد. از این‌رو بهتر است افرادی که دچار کم کاری تیروئید هستند مصرف آن را در برنامه‌های غذایی خود قرار دهند.
خواص شیر و زردچوبه برای لاغری و کاهش وزن
یکی از مهم‌‌ترین خواص زردچوبه در لاغری و کاهش وزن است. در واقع کورکومین موجود در این نوشیدنی موجب تسکین التهاب روده شده و به هضم سالم غذاها کمک می‌کند. به عبارتی این نوشیدنی همانند یک آنتی بیوتیک عمل می‌کند و دارای خاصیت ضدعفونی کنندگی است. این ترکیب همچنین در رفع سوء هاضمه، بهبود تعادل باکتریایی روده و تسکین گرفتگی و نفخ آن تاثیر دارد و باعث دفع مواد زائد بدن و بهبود متابولیسم آن و در نهایت کاهش وزن می‌شود.
زردچوبه مانع از تشکیل سلول‌ها چربی در بافت چربی می‌شود. بر اساس تحقیقات صورت گرفته این امر از افزایش وزن جلوگیری می‌کند و می‌تواند تاثیر بسزایی در کاهش وزن داشته باشد. مطالعاتی نیز بر روی 1600 نفر صورت گرفته که نشان می‌دهد افرادی که کاهش وزن با مصرف کورکومین را تجربه کرده‌اند. این ماده موجب افزایش سطح آدیپونکتین ( هورمون موثر در تنظیم متابولیسم بدن) در آن‌ها شده است. بنابراین مصرف شیر زردچوبه منجربه کاهش وزن بدن، کاهش شاخص توره بدنی (BMI) ، دور کمر و دور باسن می‌شود. با توجه به پیپرینی که در زردچوبه و فلفل سیاه وجود دارد، افزودن مقداری فلفل سیاه به ترکیب زردچوبه و شیر می‌تواند تاثیرگذاری این نوشیدنی را دوچندان نماید.
مقدار مصرف زردچوبه برای لاغری چقدر است؟
اگر می‌خواهید از شیرزرچوبه برای لاغری استفاده کنید نباید مقدار آن بین 500 الی 1500 میلی گرم بیشتر در روز باشد. در واقع می‌توانید روزانه حدود یک قاشق چایخوری یا دو قاشق مرباخوری زردچوبه داخل یک لیوان شیر ولرم بریزید و در یک وعده و یا دو وعده صبح و شب میل کنید و یا اینکه در دمنوش‌ها و غذاهای خود استفاده کنید. اما هرگز نباید از 1500 میلی گرم در روز بیشتر از این ادویه شگفت انگیز استفاده کنید.
آیا زردچوبه می‌تواند مضراتی برای لاغری داشته باشد؟
همانطور که اشاره شد یکی از خواص زردچوبه برای لاغری است و نمی‌توان تاثیر آن را بر کاهش وزن نادیده گرفت. اما هر چیز مفیدی نیز اگر بیش از حد مصرف شود می‌تواند مضراتی به دنبال داشته باشد. هر چند که تاکنون گزارشی در مورد خطر کورکومین موجود در زردچوبه بیان نشده ، اما توصیه می‌شود برای حفظ سلامتی بدن روزانه حداکثر 5 گرم کورکومین مصرف کنید.
همچنین مصرف بیش از اندازه از زردچوبه می‌تواند موجب بروز واکنش‌های آلرژیک مثل استفراغ، تهوع، یبوست، درد معده، اسهال یا بثورات پوستی شود. از این رو بهتر است در مصرف این ادویه اعتدال را رعایت کنید تا دچار عوارض ناشی از مصرف فراوان این معجون نشوید.
برخی از افراد به دنبال سریع‌‌ترین راه‌ها برای کاهش وزن و لاغری شکم هستند و فکر می‌کنند که با مصرف بیشتر زردچوبه و سایر ادویه‌ها می‌توانند شکمی تخت داشته باشند. این در حالی است که واقعا چنین چیزی وجود ندارد و تنها با مصرف بیشتر زردچوبه بدون تحرک کافی و رعایت رژیم غذایی نمی‌توان به کاهش وزن دست یافت.
چه افرادی نباید زردچوبه مصرف کنند؟
زردچوبه یکی از ادویه‌های اصلی و پایه در غذاهای آسیایی است. افزودن مقدار کمی زردچوبه به شیر و یا در آشپزی به غذاها هیچگونه ضرری نخواهد داشت. اما با این وجود افرادی که زردچوبه را به شکل قرص یا ژل برای بهره مندی از خواص درمانی و رفع بیماری‌های خود استفاده می‌کنند باید حتما پیش از مصرف آن با پزشک متخصص مشورت کنند. به عنوان مثال خیلی از افراد از زردچوبه برای تروئید کم کار استفاده می‌کنند، اما در برخی از افراد می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند، بنابراین در مصرف زردچوبه باید احتیاط را رعایت نمود. از جمله افرادی که نباید از زردچوبه استفاده کنند می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
مشکلات کیسه صفرا
زردچوبه موجب افزایش ترشح صفرا می‌شود و می‌تواند مشکلات کیسه صفرا را تشدید کند. از این‌رو افرادی که دارای انسداد مجرای صفراوی یا سنگ کیسه صفرا هستند باید از مصرف مکمل‌های زردچوبه خودداری کنند.
اختلالات خونریزی
زردچوبه موجب کند شدن فرآیند لخته شدن خون می‌شود و افزایش خطر کبودی و خونریزی در افراد مبتلا به اختلالات خونریزی را در پی دارد. این موضوع مخصوصا در افرادی که از داروهای رقیق کننده خون مصرف می‌کنند خیلی اهمیت دارد و باید از مصرف مکمل زردچوبه بپرهیزند.
دیابت
زردچوبه سرشار از کورکومین است و موجب کاهش سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت می‌شود.
اختلال رفلاکس معده به مری
مصرف زردچوبه موجب می‌شود که مشکلات معده مانند GERD دو چندان شوند. لذا افرادی که درگیر مشکلات معده هستند، هنگام استفاده از زردچوبه باید مراقبت باشند که علائم بیماری آن‌ها تشدید نشود.
ناباروری
زردچوبه با کاهش سطح تستوسترون و کاهش حرکت اسپرم احتمال ناباروری در مردان را افزایش می‌دهد. لذا مردانی که می‌خواهند بچه‌دار شوند باید مصرف این ادویه را کاهش دهند.
افراد دارای فقر آهن
مصرف بیش از حد زردچوبه جذب آهن در بدن را با اختلالاتی مواجه می‌کنند. از این رو بهتر است که افراد مبتلا به کمبود آهن در مصرف آن بیشتر دقت کنند.
افرادی که به تازگی جراحی کردند
افرادی که قصد جراحی دارند باید از دو هفته پیش از جراحی مصرف زردچوبه را قطع کنند، زیرا خطر خونریزی حین و بعد از عمل را افزایش می‌دهد. زردچوبه همچنین موجب تاخیر در تشکیل لخته‌های خون نیز می‌گردد.
خانم های باردار
زردچوبه محرک رحم است و موجب تحریک چرخه قاعدگی در زنان باردار می‌شود. بنابراین زنان باردار باید از مصرف مکمل زردچوبه خودداری کنند.
حساس به هورمون
کورکومینی که در زردچوبه وجود دارد همانند هورمون استروژن عمل می‌کند و افرادی که دارای بیماری‌های حساس به هورمون هستند مانند سرطان رحم، سرطان سینه، سرطان تخمدان و یا فیبروم رحم باید در مصرف زردچوبه احتیاط کنند.
زردچوبه، معجون طلایی سلامتی
همانطور که اشاره شد زردچوبه دارای خواص بی‌نظیری در کاهش وزن و درمان بسیاری از مشکلات و بیماری‌ها است. از این رو با استفاده از این ادویه مفید می‌توانید از خواص درمانی آن بهره مند شوید و زیبایی و سلامتی را به خود هدیه کنید. توصیه می‌شود برای بهره‌مندی از خواص بی‌نظیر این ادویه حتما آن را از فروشگاه‌های معتبر مانند سالمیان که ادویه‌های تازه و با کیفیت را ارائه می‌دهند تهیه کنید.
